Λίγα λόγια για τη σκολίωση
Oρισμός
Σύμφωνα με τον ορισμό της Scoliosis Research Society (SRS), σκολίωση είναι το μεγαλύτερο των 11 μοιρών κύρτωμα της σπονδυλικής στήλης με ταυτόχρονη στροφή των σπονδύλων.
Σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, δηλαδή η πλάγια κλίση και στροφή των σπονδύλων. Η πιο συχνή εμφάνισή της είναι κατά την εφηβική ηλικία ενός ατόμου (80% των περιπτώσεων εντοπίζονται σε εφήβους), αλλά μπορεί να συμβεί και νωρίτερα, ακόμα και στην νηπιακή ηλικία. Οι λόγοι που την προκαλούν ποικίλουν (γενετικοί, αναπτυξιακοί κ.α), αλλά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα αίτια που την προκαλούν είναι άγνωστα.
Ανάλογα με την περιοχή του σώματος στην οποία υφίσταται, η σκολίωση μπορεί να είναι θωρακική, οσφυϊκή ή και θωρακοοσφυϊκή.
Διάγνωση
Η πιο έγκυρη διάγνωση σκολίωσης είναι ο ακτινογραφικός έλεγχος, όπου διαγιγνώσκονται και βαριές εκφυλιστικές ανωμαλίες της σπονδυλικής στήλης. Επειδή όμως είναι αδύνατον να ακτινογραφούνται όλες οι περιπτώσεις σημαντικό ρόλο παίζει το αναλυτικό ιστορικό του ασθενή και η παρατήρηση της στάσης του σώματος του. Σημασία πρέπει να δίνεται στην πορεία – εξέλιξη της ανάπτυξης του ατόμου, όπως πότε έκανε τα πρώτα του βήματα, όπως και στις δραστηριότητες που έχει ενασχοληθεί. Η αξιολόγηση έχει να κάνει με την ανάπτυξη από την εμβρυϊκή ηλικία έως και την ενηλικίωση. Σημαντικό ρόλο παίζει η παρατήρηση της στάσης στην όρθια θέση, καθώς όποιες πλάγιες παρακλήσεις θεωρούνται ύποπτες σκολίωσης.
Διαγνωστικά τεστ μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς ειδικές γνώσεις και να δώσουν μια πρώτη εικόνα:
1. Adam’s test. Σώμα σε όρθια θέση, τα πόδια στο ίδιο επίπεδο παράλληλα και ανοιχτά στο ύψος των ωμών. Σε αυτή τη θέση σκύβουμε κάμψη εμπρός μέχρι εκεί που μπορούμε ελεύθερα χωρίς να λυγίσουμε τα γόνατα. Η παρατήρηση του ατόμου γίνεται από μπροστά κοιτάζοντας στο ίδιο επίπεδο τη σπονδυλική στήλη και τις πλευρές. Σε περίπτωση ιδιοπαθούς σκολίωσης οι πλευρές και τα σώματα των σπονδύλων δημιουργούν ένα τόξο ορατό πιο ψηλά συγκριτικά από την άλλη πλευρά της σκολίωσης. Σε περίπτωση λειτουργικής σκολίωσης η όποια παρέκκλιση έχει παρατηρηθεί στην όρθια θέση χάνεται. (Σχέδιο Ι)
2. Η παρατήρηση του ύψους των ώμων δεξιά και αριστερά, η απόσταση των αγκώνων από το υπόλοιπο σώμα, όταν το σώμα είναι όρθιο και χαλαρό δηλώνουν κάποια παρέκκλιση του κορμού.
3. Μπορεί να γίνει παρατήρηση δερματικών πτυχών στην όρθια θέση στα πλάγια της κοιλιάς, παρατήρηση εμφανείς προπέτειας σπονδύλων κυρίως οσφυϊκών
4. Διαγνωστικό τεστ αποτελεί η μέτρηση της ανισοσκέλειας στα κάτω άκρα καθώς και οποιαδήποτε πτώσης της ποδικής καμάρας, όπως σε πλατυποδίες.
Αντιμετώπιση
Πως θεραπεύεται η σκολίωση;
Η θεραπεία της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες (τύπος, ρυθμός επιδείνωσης κτλ) αλλά κυρίως από τον βαθμό παραμόρφωσης της σπονδυλικής στήλης. Όταν η σκολίωση είναι λίγες μοίρες συνήθως δεν προκαλεί πόνο, ούτε περιορισμό των κινήσεων και μπορεί να αντιμετωπιστεί συντηρητικά, δηλαδή με εφαρμογή ορθοπεδικού κηδεμόνα προκειμένου να υπάρξει αναχαίτιση της επιδείνωσης, αλλά και διόρθωση του προβλήματος στις περιπτώσεις που αυτό είναι εφικτό.
Αντίθετα, όταν είναι πολλών μοιρών μπορεί να επηρεάσει τόσο την αναπνευστική όσο και την καρδιακή λειτουργία. Σε αυτές τις περιπτώσεις η αντιμετώπισή της γίνεται με χειρουργική θεραπεία.
Άσκηση
Η θεραπευτική άσκηση είναι αναπόσπαστο κομμάτι στην σταθεροποίηση και στη μείωση του εύρους της σκολίωσης όσο και στην ανακούφιση συμπτωμάτων που δημιουργούνται από αυτή.
Στόχος της άσκησης είναι:
1. Βελτίωση της ευκαμψίας – ελαστικότητας του ατόμου μέσω διάτασης της κοίλης πλευράς της σκολίωσης, αύξηση της μυϊκής δύναμης του κορμού καθώς και όλων των μυών υπεύθυνων για τις στροφικές κινήσεις άνω και κάτω άκρων.
2. Ανακούφιση μυϊκών σπασμών και πόνων
3. Έλεγχος βάρους – βελτίωση του καρδιοαναπνευστικού έργου
4. Ψυχολογική στήριξη του ατόμου
Οι ασκήσεις πρέπει να γίνονται με την επίβλεψη – καθοδήγηση του φυσικοθεραπευτή τόσο σε περιπτώσεις μετεγχειρητικές, διόρθωσης σκολίωσης, όσο και σε περιπτώσεις απλής λειτουργικής σκολίωσης.
